تاريخ و تمدن سبزوار

شماره ثبت آثار ملی شهرستان سبزوار

ردیف		نام اثر	موقعیت جغرافیایی	قدمت	شماره ثبت	تاریخ ثبت
1		اق قلعه	سبزوار –بخش جوین	ایلخانی	2033	-
2		ارامگاه ابوالحسن علی ابن زید بیهقی(ابن فندق)	سبزوار	معاصر (شئون ملی)	2601	-
3		ارامگاه بقراط	سبزوار	قاجار	5909	8\|5\|1381
4		ارامگاه بیلدر باشی	سبزوار	صفویه	4902	9\|12\|1380
5		ارامگاه بابا حاج توکل	سبزوار-بخش خوشاب	قرن57.ق	10901	27\|11\|1382
6		ارامگاه میر مطهر	سبزوار-بخش خوشاب	قرن57.ق	10900	2\|11\|1382
7		ارامگاه سعد الدین حموی	سبزوار –بخش جوین	اسلامی	9239	24\|4\|1382
8		ارامگاه موسی فقیه سبزواری	سبزوار	اواخر قاجار	9238	24\|4\|1382
9		ارامگاه مشهدی	سبزوار	قاجاریه	12397	11\|5\|1384
10		ارامگاه معین الدین جوینی	سبزوار-بخش جغتای	صفویه،قاجاریه	11127	16\|6\|1383
11		ارامگاه امامزاده سویز	داورزن	صفویه،معاصر	22302	27\|12\|1386
12		ارمگاه ادیب کرابی	سبزوار	ایلخانی-تیموری	20591	26\|10\|1386
13		اب انبار زعفرانیه	سبزوار	قاجاریه	16397	24\|8\|1385
14		اب انبار سر سنگ	سبزوار	قاجاریه	15250	24\|12\|1384
15		اب انبار بهمن اباد	داورزن	اواخر صفویه	15242	24\|12\|1384
16		اب انبارهای نامن	داورزن	صفویه	14372	16\|12\|1384
17		اب انبار خسرو اباد	داورزن	قاجاریه	14370	16\|12\|1384
18		امامزاده سید علی اکبر صد خرو	داورزن	صفویه	14322	16\|12\|1384
19		امامزادهسید اسماعیل	داورزن	صفویه	14343	16\|12\|1384
20		امامزاده سید حسین بهمن اباد	داورزن	تیموری تا صفوی	14340	16\|12\|1384
21		امامزاده قاسم	سبزوار – بخش جوین	ایخانی-تیموری	15253	24\|12\|1384
22		امامزاده منجیر	سبزوار	قاجاریه	15247	24\|12\|1384
23		امامزاده سید ابو الحسن	داورزن	صفوی	14369	16\|12\|1384
ب
24		بازار سر پوشیده سبزوار	سبزوار	قاجاریه	13433	6\|7\|1384
25		بازار حاج زمان	سبزوار	قاجار	5148	25\|12\|1380
25		بافت تاریخی روستای مزینان	داورزن	قاجاریه، پهلوی	10175	23\|6\|1382
26		باغ اسکویی	سبزوار	اواخر قاجار	4572	12\|10\|1380
27		باغ ترشیزی	سبزوار	قاجاریه	13151	22\|5\|1384
28		باغ هوشمند	سبزوار	قاجاریه	21243	24\|11\|1386
29		بقعه امامزاده شعیب	سبزوار	صفوی، قاجار،معاصر	1315	27\|10\|1355
30		بقعه خواجه نجم الدین	سبزوار- دشت جوین	سلجوقی	2022	-
31		بقعه سید نلصر بن محمد	داورزن	قرن هشتم	1963	-
32		بقعه سید سلطان حسن ابن موسی ابن جعفر	سبزوار- بخش جغتای	ایلخانی	2065
33		بقعه امامزاده خدا شاه	سبزوار	قرن هفتم هجری قمری	4039	10\|7\|1380
34		بقعه هفت معصوم	سبزوار- بخش جوین	تیموری	4038	10\|7\|1380
35		بقعه امامزاده یحیی	سبزوار	قاجار	4036	10\|7\|1380
36		بقعه امامزاده یحیی بن زند	سبزوار-بخش ششتمد	قاجاریه –معاصر	8729	10\|3\|1382
37		بنای ورودی ارامگاههای بابا لنگر	سبزوار-بخش خوشاب	قرن57 .ق	11020	17\|5\|1383
38		بنای چهار طاقی میر مظفر	سبزوار-بخش خوشاب	ساسانی	11774	4\|3\|1384
39		بقایای قلعه کهنه	-بخش ششتمد	قرن 7 تا 10 ه 0ق	13303	22\|5\|1384
40		بقایای قلعه (پا قلعه)بهاگر	داورزن	ایلخانی-تیموری	14360	16\|12\|1384
41		بقایای قلعه کهنه نامن	داورزن	قاجاریه	15244	24\|12\|1384
42		بقایای قلعه دزدان	داورزن	قرون اولیه اسلامی تا قرون میانه اسلامی	14375	16\|12\|1384
پ
43		پشته سفالی فیض اباد	داورزن	سلجوقی	14330	16\|12\|1384
44		پشته سفالی صدخرو	داورزن	هزاره اول ق.م تا دروه ساسانی	14345	16\|12\|1384
ت
45		تپه تاریخی قلعه میدان	سبزوار	تاریخی(پارت و ساسانی)	2901	-
46		تپه دامغانی	سبزوار	هزاره دوم و اوایل هزاره اول	3749	-
47		تپه سیزده بدر	داورزن	اسلامی	3239	-
48		تپه طلایی شامکان	سبزوار	اسلامی	3100	-
49		تپه(پشته)سفالی اتکا	سبزوار	هزاره سوم و هزاره اول	4496	5\|9\|1380
50		تپه بلقوز	سبزوار-روستای مزینان	اوایل هزره اوا ق.م تا تاریخی	4495	5\|9\|1380
51		تپه شو پارگی سویز	سبزوار	تاریخی	4494	5\|9\|1380
52		تپه ذوالفرخ	سبزوار- بخش روداب	پیش از تاریخ	4903	19\|12\|1380
53		تپه برازق	سبزوار- بخش ششتمد	هزاه دوم تا اول ق.م	9590	5\|2\|1382
54		تپه برازق 1	سبزوار- بخش ششتمد	هزاره اول قبل از میلاد	9589	27\|5\|1382
55		تپه قصر مشکان	سبزوار- بخش خوشاب	قرن 7 تا 59 ه .ق	11065	16\|6\|1383
	56	تپه ملا محمد	سبزوار- بخش جغتای	از قرن 5 تا 510 ه .ق	11021	17\|5\|1383
	57	تپه تاریخی دستوران	سبزوار- بخش جغتای	از قرن 6 تا 9 ه ق	13156	22\|5\|1384
	58	تپه داشغانه تاج اباد	سبزوار- بخش داورزن	از هزاره دوم و اوایل هزاره اول ق .م	14326	16\|12\|1384
	59	تپه سر تیغ حصار	سبزوار- بخش مرکزی	از قرن 8 تا 12 ه.ق	13157	22\|5\|1384
	60	تپه داشخانه باشتین	داورزن	هزاره اول ق.م	14366	16\|12\|1384
	61	تپه و مقبره خواجه حسین	داورزن	قرن 8 تا 11 ه. ق	14348	16\|12\|1384
	62	تپه حیدر 1	سبزوار- بخش مرکزی	هزاره دوم تا تاریخی	15239	24\|12\|1384
	63	تپه علی اباد شور	سبزوار- بخش مرکزی	ساسانی تا تیموری	15228	24\|12\|1384
	س
	64	سرای دودر	سبزوار	قاجار	5965	8\|5\|1381
	65	سرای معمار زاده	سبزوار	قاجار	5964	8\|5\|1381
	66	سر دابه های مجموعه بابا لنگر	سبزوار- بخش خوشاب	قرن 7 هجری قمری	10899	2\|11\|1382
	67	سرای اولیاء	سبزوار	قاجاریه -پهلوی	13155	22\|5\|1384
	68	سرای حقیران	سبزوار	قاجاریه	12061	12\|4\|1384
	ش
	69	شهر دقیا نوس (خرابه های فاریاب)	داورزن	قرون میانه اسلامی	14367	16\|12\|1384
	چ
	70	چهار طاقی خانه دیو	داورزن	ساسانی	4035	10\|7\|1380
	71	چاپار خانه زعفرانیه	سبزوار	قاجاریه	16398	24\|8\|1385
	ح
	72	حسینیه زرگرها	سبزوار	اواخر قاجاریه	5966	8\|5\|1381
	73	حسینیه و مسجد لطفعلیخان	سبزوار	سبزوار	11054	17\|5\|1383
	74	حسینیه داورزن	داورزن	قاجاریه	14346	16\|12\|1384
	75	حسینیه قنادها	سبزوار	اواخر قاجار- اوایل پهلوی	3520	-
	76	حمام قیصریه	سبزوار	قاجار	4668	11\|10\|1380
	77	حمام بابا لنگر	سبزوار- بخش خوشاب	قرن58 ه .ق	10902	27\|11\|1382
	78	حمام پا درخت	سبزوار	پهلوی	13668	15\|8\|1384
	79	حمام زعفرانیه	سبزوار	قاجاریه	16395	24\|8\|1385
	80	حمام قدیمی صد خرو	داورزن	اوایل پهلوی اول	14641	16\|12\|1384
	خ
	81	خانه جعفر زاده	سبزوار	قاجار	4571	12\|10\|1380
	82	خانه قدیمی مسلم	سبزوار	قاجار	5962	8\|5\|1381
	83	خانه اسلامی	سبزوار	قاجار	5149	25\|12\|1380
	84	خانه قدیمی عظیمیان	اسلامی(تیموری)	اسلامی (تیموری)	6426	7\|7\|1381
	85	خانه افچنگی	سبزوار	اواخر قاجار اوایل پهلوی	8728	10\|3\|1382
	86	خانه زادگاه دکتر علی شریعتی	داورزن	پهلوی اول	9591	27\|5\|1382
	87	خانه محمود دولت ابادی	سبزوار	پهلوی	9320	7\|5\|1382
	88	خانه ملا محمد ترشیزی	سبزوار	پهلوی	9240	24\|4\|1382
	89	خانه باغانی	سبزوار	قاجار	11073	16\|6\|1383
	90	خانه شهابی	سبزوار	پهلوی اول	11023	17\|5\|1383
	91	خانه چشمی	سبزوار	اواخر قاجاریه	13154	22\|5\|1384
	92	خانه محمدیانی	سبزوار	قاجاریه	13153	22\|5\|1384
	93	خانه سدیدی (امیری)	سبزوار	اواخر قاجار	13152	22\|5\|1384
	94	خانه برادران	سبزوار	اواخر قاجار	13150	22\|5\|1384
	95	خانه اسکویی	سبزوار	پهلوی اول	11935	5\|4\|1384
	96	خانه طاهری	سبزوار	اوایل پهلوی	11934	5\|4\|1384
	97	خانه فروغی	سبزوار	اوایل پهلوی	11933	5\|4\|1384
	98	خانه شیخ الاسلام کسکن	سبزوار	قاجار- پهلوی
	ر
	99	رباط سبزوار	سبزوار	صفوی	1661	25\|6\|1363
	100	رباط مهر	سبزوار	قاجاریه	1660	25\|6\|1363
	101	رباط حاج فرامرز خان	سبزوار	قاجار	2057	-
	102	قلعه کوکو-کمیز	داورزن	هزاره دوم ق. م اوایل اول ق .م	14357	16\|12\|1384
	103	قلعه مومن اباد	داورزن	قاجاریه	14350	16\|12\|1384
	104	قلعه جغته	سبزوار- بخش ششتمد	صفویه	6868	10\|10\|1381
	105	قلعه اسماعیل اباد	داورزن	اواخر صفویه تا اوایل قاجاریه	14336	16\|12\|1384
	106	قلعه دهنه شارو	داورزن	قرن 6و7 ه.ق	14331	16\|12\|1384
	107	قاعه کهنه سویز	داورزن	اواخر صفویه -قاجار	14364	16\|12\|1384
	108	قلعه کموج	داورزن	اواخر صفوی تا قاجاریه	14362	16\|12\|1384
	109	قلعه کهنه زعفرانیه	سبزوار	قاجاریه	16396	24\|8\|1385
	ک
	110	کاروانسرای صالح اباد	سبزوار	قاجاریه	1663	25\|6\|1363
	111	کاروانسرای ریوند	سبزوار	صفوی	1662	25\|6\|1363
	112	کاروانسرای زعفرانیه	سبزوار	صفوی-قاجار	1696	17\|9\|1364
	113	کاروانسرای سرپوش-رباط سرپوش	سبزوار	قاجاریه	1665	25\|6\|1363
	114	کاروانسرای مزینان	داورزن	صفوی	1664	25\|6\|1363
	م
	115	مصلی سبزوار	سبزوار	قرن هشتم ه .ق	1317	27\|10\|1355
	116	مسجد جامع	سبزوار	قرن هشتم ه .ق	1316	27\|10\|1355
	117	کاروانسرای سنگ کلیدر	سبزوار	قاجار	4813	19\|12\|1380
	118	مسجد پامنار	سبزوار	صفویه	647	23\|1\|1346
	119	میل خسرو گرد	سبزوار	قرن 6 ه .ق	77	15\|10\|1310
	120	مقبره حاج ملا هادی سبزواری	سبزوار	قاجار	1334	9\|5\|1355
	121	مسجد جامع چشام	داورزن	صفویه	1986	-
	122	منزل خانم کیان	سبزوار	قاجاره	2585	-
	123	مسجد خسرو شیر	سبزوار	نیمه اول قرن هشتم	2093	-
	124	مسجد پایین قلعه مزینان	سبزوار	صفوی	3776	-
	125	مقبره ملاحسین واعظ کاشفی	سبزوار	پهلوی دوم	3516	-
	126	مجموعه تاریخی –مذهبی بابا لنگر	سبزوار	سلجوقی تا قاجار	4463	5\|9\|1380
	127	محوطه بیسجرد	سبزوار	قرون 5تا 9 هجری قمری
	128	مقبره گل گنبد	سبزوار	قرون هفتم هجری	4814	19\|12\|1380
	129	محوطه باستانی بحر اباد	سبزوار	قرون 4 تا 9 هجری قمری	8963	10\|3\|1382
	130	مدرسه محمدیه	سبزوار	قاجاریه و اوایل پهلوی	7484	12\|11\|1381
	131	منزل شریعتمدار 2	سبزوار	اوایل پهلوی	10457	2\|8\|1382
	132	مدرسه شریعتمدار	سبزوار	اواخر قرن13 ه .ق	8964	10\|3\|1382
	133	مدرسه شریعتمدار	سبزوار	قاجار	10905	27\|11\|1382
	134	مسجد جامع مزینان	داورزن	قاجاریه	10903	27\|11\|1382
	135	محوطه اطراف مسجد خسرو شیر	سبزوار	ایلخانیان-تیموریان	11775	4\|3\|1384
	136	محوطه تاریخی سر ریگ	داورزن	قرون اولیه و میانه اسلامی	14321	16\|12\|1384
	137	محوطه تاریخی اشتر	سبزوار	سلجوقیان- صفویه	13304	22\|5\|1384
	138	محوطه و بقا یای ارگ عبد الملکی	سبزوار-بخش روداب	قرون میانه اسلامی تا قاجاریه	14365	16\|12\|1384
	139	محوطه هر کره	داورزن	قرون میانی اسلام- صفوی	14361	16\|12\|1384
	140	محوطه پشته سفالی خسرو اباد	دااورزن	هزاره اول ق.م- تاریخی	14349	16\|12\|1384
	141	مسجد جامع شهر اباد	داورزن	اوایل قاجار- اوایل پهلوی	14342	16\|12\|1384
	142	مسجد جامع فیض اباد	داورزن	صفویه- قاجار	20479	12\|10\|1386
	143	محوطه تاریخی کهک	داورزن	تاریخی	15265	24\|12\|1384
	144	مسجد بهمن اباد	داورزن	اواخر صفویه	15264	24\|12\|1384
	145	مسجد سرسنگ	سبزوار	اواخر قاجاریه	15252	24\|12\|1384
	146	محوطه سیرغان	سبزوار-بخش جوین	قرن 5و 6 ه.ق تا صفویه	15229	24\|12\|1384
	147	مسجد پایین صد خرو	داورزن	قاجاریه	14374	16\|12\|1384
	ی
	148	یخچالهای سبزوار	سبزوار	اواخر قاجار	4812	19\|12\|1380
	149	یخچا لهای شمال کمربندی سبزوار2	سبزوار	قاجار	6652	10\|10\|1381
	150	یخدان سلطان اباد	سبزوار- بخش خوشاب	پهلوی اول	11022	17\|5\|1383
	151	یخچال کالانتر زعفرانیه	اوایل قاجار	اوایل قاجاریه	16394	24\|8\|1385

+ نوشته شده در چهارشنبه سیزدهم آذر ۱۳۹۲ ساعت 9:18 توسط محمد عبدالله زاده ثاني |

مراسم علم دزدان روستای عزیز آباد بخش ششتمد شهرستان سبزوار

1. فرم پيشنهاد ثبت موضوع در فهرست آثار ملي

1-1 عنوان موضوع : مراسم علم دزدان

2-1 مربوط به گروه

- سنت ها و نمودهای شفاهی □

- هنرهای نمایشی □

- عادت ها و رسم های اجتماعی، آیین ها و جشن ها □

- دانش ها و عادت ها و رسم های مربوط به طبیعت و کیهان □

- مهارت در هنرهای دستی و سنتی □

3-1 حوزه جغرافيايي: روستای عزیز آباد موسوم به سرمزار و بخش ششتمد

4-1 شرح مختصر موضوع: یک روز مانده به محرم با سیاه پوشان ؛ مساجد ، حسینیه ها ، تکایا و امامزاده روستا رسما اعلام شروع ماه محرم توسط پیشکسوتان و پیر غلامان و دوستداران اهل بیت و حاجتمندان اعلام می شود و علم که از چوب پاک یعنی حلال است و ارتفاع آن حدودا 5متر است و قطر آن 20 سانتی متر و وزن آن حدودا 20 کیلو است با پارچه سیاه رنگ و سبز رنگ پوشش می شود و پارچه هائی که از حاجتمندانی که نذر انها قبول شده و معمولا 72 پارچه به نشانه 72 تن شهید دشت کربلا است و در جهت درازای پارچه چند لا شده است در سر علم که معمولا نشان دست که استعاره از خون بناحق ریخته و قصاص نشده است به دونیمه تقسیم و با پارچه ای سیاه یا سبز رنگ مهار می شود این علم با چاووشی وسوزاندن عود در روستا گردانده می شود و سپس شاه علم یا علم اصلی روستا سوای علم محلات در میدان روستا نصب می شود ودسته جات در اطراف سینه زنی می کنند ؛ یک هیئت از هیئت ها به تناوب و به صورت شبانه روز و نوبتی در اطراف علم می مانند به پاسداشت عزاداری و اینکه آگاه و هوشیار عزاداری کنند و دیگر هیئت ها غذا و آب این گروه را می آورند این عزا داری در شب هم ادامه دارد ؛ اگر گروه بخوابد یا محل را ترک کند توسط دیگر روستا ها ی اطراف علم را سرقت می کنند ؛ و این نشان دهنده این است که اهالی این روستا در عزا داری کاهلی کرده اند و موجب شرمساری برای هیئت ها و اهالی روستا است؛ لذا به دنیال علم در بدر و کوی به کوی و محله به محله ابتدا در داخل روستا و سپس به روستا های مجاور می روند تا علم را بیابند و به روستا بر گردانند . بعد از اینکه علم یافت شد باید با خواهش و تمنا و عذر خواهی در قصور صورت گرفته علم را واخواهی کنند و نذری که معمولا چند گوسفند است به هیئتی که علم را سرقت کرده اند بپردازند تا علم را به آنها بدهند . در این هنگام یک یا چند هیئت پای پیاده علم سرقت شده را با ذکر مصیبت بر سرور و سالار شهیدان و 72 تن شهدای دشت کربلا همراه با سینه زنی به روستا می آورند ودر میدان تعزیه نصب می کنند . این علم در 48 صفر واچینی می شود .

5-1 ارزيابي ميزان در خطر بودن موضوع و ضرورت حفظ آن:

: با توجه به اینکه این یک حرکت خود جوش از سوی اهالی ست و از جانب هیچ ارگان و نهاد دولتی حمایت نمی شود ثبت این واقع از تحریف موضوع جلوگیری می کند

6-1 مدارک پيوست

گزارش□ عکس □ فيلم □ طرح□ مستندات صوتی□ نقشه هاي جغرافيايي□ ساير □

(يک نمونه عکس در اين قسمت الصاق شود)

7-1مشخصات پيشنهاد دهنده:

حقیقی:

نام و نام خانوادگي

مدرک تحصيلي

رشته تحصيلي

سمت

آدرس و تلفن

محمد عبداله زاده ثانی

کارشناس

باستان شناسی و زبان و ادبیات فارسی

کارشناس با رتبه خبره

میراث فرهنگی سبزوار

4416287

حقوقی:

نام و نام خانوادگي

مدرک تحصيلي

رشته تحصيلي

سمت

نهاد مربوطه

آدرس و تلفن

تاريخ تنظيم13/8/92 امضاء:

2. 1. مشخصات کلی موضوع

نام: مراسم علم دزدان

حوزه جغرافیایی: روستای عزیزآباد و بخش ششتمد

گستره: روستایی □ شهری *□ منطقه ای □ کشوری □ فراملی □

گروه بندي

1-2 عنوان ..فهلویات و شبیه خوانی.............................
2-2 گروه (ها)	3-2 شاخه (ها)	4-2 زير شاخه (ها)
	فهلویات . شبیه خوانی

جهت شناخت فهرست گروه‌ها و شاخه‌ها به صفحه 11 و شناخت كامل گروه‌ها، شاخه‌ها و زيرشاخه‌ها به فرم تخصصي هر گروه مراجعه شود

5-2 شاخه(ها)ي موضوعي مرتبط: (لطفا مقابل يك يا چند شاخه که ميراث ناملموس ارائه شده به آن مربوط مي‌شود، ضربدر بزنيد)

گروه	سنتها و نمودهای شفاهی	هنرهاي اجرایی	عادت ها و رسم های اجتماعی، آیین ها و جشن ها	دانش ها و عادت ها و رسم های مربوط به طبیعت و کیهان	مهارت در هنرهای دستی و سنتی
شــــــــــــــــــــــــــــــاخــــــــــــــــــــــــــــــه	ادبیات شفاهی	موسیقی دستگاهی- ردیف*	آیین ها و مراسم مربوط به مراحل گذار	دانش کشاورزی و آبیاری	مهارت دست بافته های سنتی
	سنت نوشتاری	موسیقی نواحی- مقامی*	آیین ها و مراسم مربوط به سال شمسی	دانش دامداری و پرورش طیور و نوقان داری	مهارت آثار فلزی
	گویش ها	نقالی و واقعه خوانی	آیین ها و مراسم مربوط به سال قمری	دانش شکار و ماهیگیری	مهارت میناکاری
	فهلویات	شبیه خوانی *	مراسم موردی	دانش گاهشماری و ستاره شناسی	مهارت آثار سفالی
	سایر	نمایش عروسکی	سایر	دانش فنون بهره برداری از منابع طبیعی	مهارت آبگینه
		رقص های نمایشی		دانش پزشکی عامه	مهارت آثار چوبی
		تقلید		دانش سنجش و اندازه گیری	مهارت سازسازی
		خرده نمایش ها		دانش فنون بومی و سنتی	مهارت آثار سنگی
		مراسم آیینی نمایشی		دانش شیوه های عرضه و توزیع	مهارت رودوزی های سنتی
		نمایش های شادی آور زنانه		دانش مدیریت سنتی و شیوه های حل اختلاف	مهارت چاپهای سنتی
		سایر		شهرسازی	مهارت در جلدسازی و صحافی
				معماری	مهارت آثار کاغذی
				فضاها و اجزاء فضاهای معماری	مهارت رنگرزی سنتی
				روش های ساخت و جزییات	مهارت خوشنویسی
				عناصر معماری در کنار یا مکمل سازه اصلی بنا	مهارت نگارگری
				نقوش و تزیینات	وجوه پنهان در معماری
				روح قدسی در معماری	وجوه پیدا در معماری
				سایر	سایر

٭منظور، ثبت دانش مربوط به آن مورد است.

3. شناخت جغرافيايي

1-3 نشاني

استان (ها) : خراسان رضوی

شهرستان (ها) : سبزوار

بخش (ها) : ششتمد

دهستان (ها) : بیهق

روستا (ها) : عزیز آباد

2-3 شكل پراكندگي

متمركز□ پراكنده □ گسترده با يك نقطه متمركز□ در حركت □ نمونه‌اي از فراواني□ ساير□

توضيح (در صورت لزوم):

3-3 محدوده(هاي) رقومي (طول و عرض و ارتفاع جغرافيايي)

56 درجه33 دقیقه تا58 درجه 16 دقیقه طول جغرافیائی و 35 درجه 27 دقیقه تا 35 درجه و 54 دقیقه عرض جغرافیائی

4-3 گستره

روستايي □ شهري *□ منطقه اي □ كشوري □ فراملي□

توضيح (در صورت لزوم):

5-3 ساختار اجتماعي

قوم	طايفه	تيره	ساير
			همه هیئت های روستا

توضيح (در صورت انتخاب سایر)

6-3 توضيح تكميلي موقعيت جغرافيايي (در صورت لزوم)

56 درجه33 دقیقه تا58 درجه 16 دقیقه طول جغرافیائی و 35 درجه 27 دقیقه تا 35 درجه و 54 دقیقه عرض جغرافیائی

كاملا زنده□* در خطر □ نزديك به فراموشي □ غيرزنده □

توضيح (در صورت لزوم) چون سالخوردگان در حال رحلت هستند و نسخه های خطی از این مراسم تهیه نشده خطر تحریف وجود دارد .

4. وضعيت پايداري

5. معرفي افراد يا گروه‌ها و نقش آنها

گروه	نام	تلفن تماس	آدرس پستی و آدرس الکترونیکی
نهادهای مردمی	هیئت . دسه جات
نهادها و بخش های دولتی	دهیاری و شورای اسلامی روستا
استادکاران یا متولیان شخصی
کارشناسان	عبداله زاده ثانی	4416287	میراث فرهگی سبزوار
راویان	دهیاری و شورای اسلامی روستا		دهیاری روستا
سایر

توضيح (در صورت لزوم)

6. توصيف علمبندان

1-6 تعريف

یک روز مانده به محرم با سیاه پوشان ؛ مساجد ، حسینیه ها ، تکایا و امامزاده روستا رسما اعلام شروع ماه محرم توسط پیشکسوتان و پیر غلامان و دوستداران اهل بیت و حاجتمندان اعلام می شود و علم که از چوب پاک یعنی حلال است و ارتفاع آن حدودا 5متر است و قطر آن 20 سانتی متر و وزن آن حدودا 20 کیلو است با پارچه سیاه رنگ و سبز رنگ پوشش می شود و پارچه هائی که از حاجتمندانی که نذر انها قبول شده و معمولا 72 پارچه به نشانه 72 تن شهید دشت کربلا است و در جهت درازای پارچه چند لا شده است در سر علم که معمولا نشان دست که استعاره از خون بناحق ریخته و قصاص نشده است به دونیمه تقسیم و با پارچه ای سیاه یا سبز رنگ مهار می شود این علم با چاووشی وسوزاندن عود در روستا گردانده می شود و سپس شاه علم یا علم اصلی روستا سوای علم محلات در میدان روستا نصب می شود ودسته جات در اطراف سینه زنی می کنند ؛ یک هیئت از هیئت ها به تناوب و به صورت شبانه روز و نوبتی در اطراف علم می مانند به پاسداشت عزاداری و اینکه آگاه و هوشیار عزاداری کنند و دیگر هیئت ها غذا و آب این گروه را می آورند این عزا داری در شب هم ادامه دارد ؛ اگر گروه بخوابد یا محل را ترک کند توسط دیگر روستا ها ی اطراف علم را سرقت می کنند ؛ و این نشان دهنده این است که اهالی این روستا در عزا داری کاهلی کرده اند و موجب شرمساری برای هیئت ها و اهالی روستا است؛ لذا به دنیال علم در بدر و کوی به کوی و محله به محله ابتدا در داخل روستا و سپس به روستا های مجاور می روند تا علم را بیابند و به روستا بر گردانند . بعد از اینکه علم یافت شد باید با خواهش و تمنا و عذر خواهی در قصور صورت گرفته علم را واخواهی کنند و نذری که معمولا چند گوسفند است به هیئتی که علم را سرقت کرده اند بپردازند تا علم را به آنها بدهند . در این هنگام یک یا چند هیئت پای پیاده علم سرقت شده را با ذکر مصیبت بر سرور و سالار شهیدان و 72 تن شهدای دشت کربلا همراه با سینه زنی به روستا می آورند ودر میدان تعزیه نصب می کنند . این علم در 48 صفر واچینی می شود .

2-6 ابزار و اشياء وابسته.

1-علم

2-ساز دمی مانند نی و فلوت جهت ایجاد موسیقی حزن و اندوه

3- ساز ضربی مانند سنج

4- صوت

3-6 مکان هاي وابسته.

محله های امامزاده و تمام محله های روستا

4-6 تاريخچه و قدمت ( در صورت وجود اطلاعات كافي و مستند )

نقل سینه به سینه حدا قل از دوره قاجاریه ست

5-6 تاثير موضـوع مطرح شـده بر مـوارد اجتماعي- اقـتصادي- فرهـنگي- جغرافـيايـي- كالبدي و .....

ذکر وقایع عاشورا به گفته امام خمینی (ره ) با زنده نگه داشتن عاشورا به کشور آسیبی نمی رسد و روایت :

کل شهر محرم

کل یوما عاشورا

کل عرض کربلا

درس آزادگی در تمام دورا ن است و نمادی از بزرگترین N G O مذهبی ایران است ، ایجاد همبستگی . یکدلی و دوستی بین مردم از دیگر جنبه های اجتماعی این مراسم است که وابسته به حکومت یا شخص خاص نیست .

6-6 ذكر نمونه‌هاي مشابه ( در صورت وجود اطلاعات كافي و مستند )

..........................................................................................................................................................................................................

7-6 ارزش‌هاي شاخص يا منحصر به فرد

علمبندان در تمام شهرهای شیعه نشین انجام می شود لیکن با این سبک و سیاق که علم دردی صورت می گیرد فقط در روستای عزیز آباد موسوم به سر مزار و بخش ششتمد است .

8-6 آسيب شناسي (عوامل تهديدكننده در برگيرنده کليت موضوع و ابزار و اشياء و مکان هاي وابسته)

مستند سازی این مراسم و مکتوب کردن تاریخ شفاهی آن از تحریف اثر جلوگیری می کند و قطعا اگر پژو هش و تحقبق پیرامون این مراسم معمول گردد به غنای غلمی و فرهنگی آن کمک شایانی می کند

9-6 اقدامات حفاظتي انجام شده (فرد يا گروه‌هاي مردمي/دولتي)

..........................................................................................................................................................................................................

10-6 پيشنهادها ( دربـاره راهـكارهاي حفـاظت شامل شناسايي، مستند‌سازي، تحقيق، حفظ وضع موجود، حمايت، ترويج، ارتقاء و احياء جهت کليت موضوع و ابزار و اشياء و مکان هاي وابسته)

هرگونه جهت دهی به این حرکت خود جوش باعث جدائی مردم از اجرای مراسم می شود شایسته است در جهت حفظ وضع موجود اقدامات علمی معمول گردد.

11-6 توضيح‌هاي ديگر ( هرگونه توضيحي خارج از موارد درج شده در اين شناسنامه كه مي‌تواند مفيد باشد )

در طی سالیان گذشته بعضی از حکومتها با مراسم مخالفت کرده اند بعضی از این مراسم در جهت اهداف سیاسی خود استفاده کرده اند واقعیت این است چگونگی حفظ اینگونه مراسم با رویکرد مردمی با حضور مسئولین در صورت تمایل یا وجود وقت مفید است و اگر نه هر روز عاشورا است هر سرزمینی کربلا است و هر ماه محرم است اما اگر ادبیات نمایشی اینگونه مراسم با ادبیات نمایشی آیینی دیگر کشور ها پیوند خورد در جهت جلوگیری از ظلم و ستم و آزادگی بسیار مفید است .

7 . ديگر موضوع‌هاي ثبت شده مرتبط (در حوزه‌هاي ميراث منقول، غير منقول، طبيعي و ناملموس)

حوزه ثبتي	نام موضوع	صرفا مربوط به موارد ثبت شده است
حوزه ثبتي	نام موضوع	شماره ثبت	تاريخ ثبت
میراث غیر منقول	امامزاده سر مزار	8729	مورخ10/3/82
میراث غیر منقول	پشته های تاریخی	نقشه برداری شده در حال ثبت
میراث غیر منقول	قلعه جغته	6868	10/10/81

8. منابع ( كتاب، مقاله‌ها و نشريه‌ها، فيلم، گزارش، پايان‌نامه، مصاحبه يا مراكزي كه در آنها مي‌توان به اطلاعاتي درباره موضوع دست يافت‌ )

شماره	نوع اطلاعات (فیلم، کتاب، مقاله،مصاحبه)	مولف	تاریخ انتشار	محل نگهداری
1
2	مصاحبه	شورای اسلامی ودهیاری عزیز اباد	1392


5	مصاحبه	پیر غلامان و پیشکسوتان	1392	محمد عبداله زاده ثانی میراث فرهنگی سبزوار

9. مدارك پيوست (مدارك در قالب لوح فشرده و یک نسخه پرینت شده قابل دريافت است)

گزارش□ عكس□ فيلم□* طرح□ مستندات صوتی□ نقشه‌هاي جغرافيايي□ ساير□

10. تهيه كنندگان

1-10 تهیه کننده حقیقی

نام و نام خانوادگي

تخصص

مدرك

رشته تحصيلي

سمت

نشاني و تلفن

محمد عبداله زاده ثانی

باستان شناس و کارشناس زبان و ادبیات فارسی

کارشناس رتبه خبره

باستان شناس

و زبان و ادبیات فارسی

کارشناس

میراث فرهنگی سبزوار

2-10 تهیه کننده حقوقی

نام شركت

شماره قرارداد

نماينده شركت، نهاد دولتي يا مردمي

نشاني و تلفن

3-10 گردآوري و تنظيم

عنوان	نام و نام خانوادگي	تخصص	مدرك تحصيلي	رشته	سمت	نشاني و تلفن
كارشناس	محمد عبداله زاده ثانی	باستان شناس	لیسانس	زبان و ادبیات فارسی و باستان شناسی	باستان شناس	میراث فرهنگی سبزوار
تدوينگر	محمد عبداله زاده ثانی
عكاس	محمد عبداله زاده ثانی	باستان شناس	لیسانس	زبان و ادبیات فارسی و باستان شناسی	باستان شناس	میراث فرهنگی سبزوار
طراح
امور رايانه	محمد عبداله زاده ثانی

تاريخ تنظيم: 13/8/92

+ نوشته شده در یکشنبه سوم آذر ۱۳۹۲ ساعت 9:21 توسط محمد عبدالله زاده ثاني |

مراسم نخل گردانی روستای ایزی شهرستان سبزوار

فصل اول: فرایند تهيه شناسنامه

پيشنهاد، بررسي و اعلام نتيجه

1- فرم پيشنهاد ثبت موضوع در فهرست آثار ملي ............................................................................................................................................6

2- فرم بررسي مقدماتي پيشنهاد ثبت در دبيرخانه شوراي ثبت استان .............................................................................................................8

شناسنامه ثبتي موضوع

1- مشخصات کلی موضوع ............................................................................................................................................................................10

2- گروه بندي .................................................................................................................................................................................................10

3- شناخت جغرافيايي ......................................................................................................................................................................................12

4- وضعيت پايداري .........................................................................................................................................................................................13

5- معرفي افراد يا گروه ها و نقش آنها ...........................................................................................................................................................13

6- توصيف .......................................................................................................................................................................................................14

7- ديگر موضوع هاي ثبت شده مرتبط ..........................................................................................................................................................20

8- منابع ...........................................................................................................................................................................................................20

9- مدارک پيوست ...........................................................................................................................................................................................20

10- تهيه کنندگان ..........................................................................................................................................................................................20

11- مکاتبه ......................................................................................................................................................................................................21

12- نظارت و بررسی .......................................................................................................................................................................................21

صورتجلسه شورای ثبت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان .....................................................................................22

فصل دوم: فرایند تصويب پرونده در اداره کل ثبت آثار

ثبت در فهرست آثار ملي .................................................................................................................................................................................24

بررسی مدارک و تایید در دفتر ثبت..................................................................................................................................................................24

صورتجلسه شورای ثبت ملي میراث ناملموس ................................................................................................................................................25

فصل سوم: ابلاغ ثبتي

ابلاغ ثبتي مربوط به استان ..............................................................................................................................................................................27

ابلاغ ثبتي مربوط به پژوهشگاه .......................................................................................................................................................................28

فصل چهارم: نظارت و بازرسي

فرم نظارت و بازرسي .......................................................................................................................................................................................30

- پيشنهاد، بررسي و اعلام نتيجه

1. فرم پيشنهاد ثبت موضوع در فهرست آثار ملي

1-1 عنوان موضوع مراسم نخل گردان روستای ایزی

2-1 مربوط به گروه

- سنت ها و نمودهای شفاهی □

- هنرهای نمایشی □

- عادت ها و رسم های اجتماعی، آیین ها و جشن ها □

- دانش ها و عادت ها و رسم های مربوط به طبیعت و کیهان □

- مهارت در هنرهای دستی و سنتی □

3-1 حوزه جغرافيايي: روستای ایزی شهرستان سبزوار

4-1 شرح مختصر موضوع: این مراسم در حقیقت استعاره از تشییع پیکر پاک 72 تن شهید دشت کربلا است از صبح عاشورا پنجاه تن از مردانی که شامل پیشکسوتان پیر غلامان و مریدان اهل بیت سلام الله علیه هستند در محل گورستان عمومی روستا واقع در شرق روستا جمع می شوند و با چاووشی و ذکر صلوات بر محمد و آل محمد {ص)با تن پوش های سیاه رنگ و اینکه با غسل و طهارت هستند کنار یگدیگر جمع می شوند این افراد به دو گروه تقسیم شده اند کسانیکه در سمت راست نخل قرار می گیرند لنگهائی که از جنس چادر شب که با تکنیک فرد بافی تهیه می شود در شانه چپ خود می بندند زیرا این شانه برای حمل نخل زیر نخل قرار می گیرد ودر قدیم حاملان نخل کمر خود را با شال محکم می بستند ،کسانیکه در سمت چپ نخل قرار می گیرند لنگها را بر شانه راست خود می بندند زیرا این شانه برای حمل نخل زیر نخل قرار می گیرد ونخلی که از جنس چوب پاک یعنی حلال است با مضامین شهدای کربلا استعاره از 72 تن شهید دشت کربلا آذین می کنند در قدیم فقط پارچه سیاه و سبز رنگ بوده لیکن امروزه پارچه های سیاه را با سوزن دوزی و نخهای طلائی رنگ در زمینه سیاه با مضمون " یا خسین شهید " السلام علیک یا ابا عبدالله " و مرثیه کلیم کاشانی تریین می کنند و عکس شهدا و پیشکسوتان و پیر غلامان را بر بدنه نخل متصل می کنند ابعاد این نخل 7متر در 4 متر است وشکل آن مکعب مستطیل با پوشش طاق آهنگ جناقی ست که استعاره از محراب است و بدنه مشبک است، داخل نخل پارچه های سیاه رنگ و نشان "دست" که استعاره از خون به ناحق ریخته شهدای کربلا است که قاتلین آن قصاص نشده اند گذاشته شده است و پیشانی و قفای نخل را با علمهای کوچک به طول حدودا یک متر که نشان " دست " دارد متصل کرده اند وزن نخل با قرار گیری افرادی که روی آن استقرار دارند تا سیمهای تیر برق در مسیر را جابجا کنند حدودا پانصد کیلو است . برق روستا به هنگام نخل گردانی قطع می شود و به این وسیله اقدامات ایمنی در هنگام نخل گردانی تامین می شود 15 مرد در سمت راست و 15 مرد در سمت چپ نخل قرار می گیرند و 20 مرد پشتیبان که به هنگام خسته شدن حاملان نخل جایگزین می شوند شروع حرکت نخل گردانی از گورستان عمومی است و با طی مسافت از کوی و برزن و محله های روستا به میدان روستا و اقع در مرکز روستا می رسند و مردم از ابتدا فوج فوج و گروه گروه برای مشایعت از زن و مرد و خرد و کلان از شهر و روستا های دور و نزدیک و مهاجران ایزی الاصل که به شهرهای بزرگ مهاجرت کرده اند درعاشورا به روستای زادگاه خود مراجعت می کنند اینان گروهی از خیل دوستداران و عزاداران که مانند دیگر مردن در پی نخل حرکت می کنند و با فریادهای " یا حسین شهید " ادامه راه که توسط ازدحام مردم مسدود شده باز می شود بعد از اینکه نخل در میدان قرار گرفت گرداگرد نخل حلقه ای از حزن و اندوه و ماتم توسط نخل گردان تشکیل می شود و دست چپ بر پهلوی راست قرار می گیرد و با حرکت و چرخش به سمت راست سینه زنی سه ضربی شروع می شود و تا 23 ضرب که مرحله شور است ادامه پیدا می کند در این مابین بقیه مردم هم در سینه زنی شرکت می کنند و در طول مسیر مردم با سینه زنی شور بیشتری به مراسم می دهند . سپس میدان برای شبیه خوانی آماده می شود . که دو گروه اشقیا و صلحا رو در روی یکدیگر رجز خوانی می کنند و با موسیقی و کلام و اسب تازی مراسم از شور بیشتری برخوردار می شود ازدحام جمعیت به قدری ست که در فضای تقریبا یک هکتاری میدان جا برای تماشاچیان کم است وبرای دیدن مراسم بر بام خانه ها می روند .

5-1 ارزيابي ميزان در خطر بودن موضوع و ضرورت حفظ آن: با توجه به اینکه این یک حرکت خود جوش از سوی اهالی ست و از جانب هیچ ارگان و نهاد دولتی حمایت نمی شود ثبت این واقع از تحریف موضوع جلوگیری می کند

6-1 مدارک پيوست

گزارش□ عکس □ فيلم □ طرح□ مستندات صوتی□ نقشه هاي جغرافيايي□ ساير □

(يک نمونه عکس در اين قسمت الصاق شود)

7-1مشخصات پيشنهاد دهنده:

حقیقی:

نام و نام خانوادگي

مدرک تحصيلي

رشته تحصيلي

سمت

آدرس و تلفن

محمد عبداله زاده ثانی

کارشناس

باستان شناسی و زبان و ادبیات فارسی

کارشناس با رتبه خبره

میراث فرهنگی سبزوار

4416287

حقوقی:

نام و نام خانوادگي

مدرک تحصيلي

رشته تحصيلي

سمت

نهاد مربوطه

آدرس و تلفن

تاريخ تنظيم13/8/92 امضاء:

2. فرم بررسي مقدماتي پيشنهاد ثبت در دبيرخانه شوراي ثبت استان

1-2 اقدام کننده

نام و نام خانوادگي	مدرک تحصيلي	رشته تحصيلي	سمت سازماني	آدرس و تلفن

2-2 تاريخ اقدام

3-2 نتيجه بررسي:

شرايط لازم را دارد □ شرايط لازم را ندارد □

دلایل رد پیشنهاد:

...............................................................................................................................................................................................................................

تاريخ تنظيم: محل امضاء:

- شناسنامه ثبتي موضوع

1. مشخصات کلی موضوع

نام: مراسم نخل گردانی

حوزه جغرافیایی: روستای ایزی شهرستان سبزوار

گستره: روستایی □ شهری □ منطقه ای □ کشوری □ فراملی □

گروه بندي

1-2 عنوان ..فهلویات و شبیه خوانی.............................
2-2 گروه (ها)	3-2 شاخه (ها)	4-2 زير شاخه (ها)
	فهلویات . شبیه خوانی

جهت شناخت فهرست گروه‌ها و شاخه‌ها به صفحه 11 و شناخت كامل گروه‌ها، شاخه‌ها و زيرشاخه‌ها به فرم تخصصي هر گروه مراجعه شود

5-2 شاخه(ها)ي موضوعي مرتبط: (لطفا مقابل يك يا چند شاخه که ميراث ناملموس ارائه شده به آن مربوط مي‌شود، ضربدر بزنيد)

گروه	سنتها و نمودهای شفاهی	هنرهاي اجرایی	عادت ها و رسم های اجتماعی، آیین ها و جشن ها	دانش ها و عادت ها و رسم های مربوط به طبیعت و کیهان	مهارت در هنرهای دستی و سنتی
شــــــــــــــــــــــــــــــاخــــــــــــــــــــــــــــــه	ادبیات شفاهی	موسیقی دستگاهی- ردیف*	آیین ها و مراسم مربوط به مراحل گذار	دانش کشاورزی و آبیاری	مهارت دست بافته های سنتی
	سنت نوشتاری	موسیقی نواحی- مقامی*	آیین ها و مراسم مربوط به سال شمسی	دانش دامداری و پرورش طیور و نوقان داری	مهارت آثار فلزی
	گویش ها	نقالی و واقعه خوانی	آیین ها و مراسم مربوط به سال قمری	دانش شکار و ماهیگیری	مهارت میناکاری
	فهلویات	شبیه خوانی *	مراسم موردی	دانش گاهشماری و ستاره شناسی	مهارت آثار سفالی
	سایر	نمایش عروسکی	سایر	دانش فنون بهره برداری از منابع طبیعی	مهارت آبگینه
		رقص های نمایشی		دانش پزشکی عامه	مهارت آثار چوبی
		تقلید		دانش سنجش و اندازه گیری	مهارت سازسازی
		خرده نمایش ها		دانش فنون بومی و سنتی	مهارت آثار سنگی
		مراسم آیینی نمایشی		دانش شیوه های عرضه و توزیع	مهارت رودوزی های سنتی
		نمایش های شادی آور زنانه		دانش مدیریت سنتی و شیوه های حل اختلاف	مهارت چاپهای سنتی
		سایر		شهرسازی	مهارت در جلدسازی و صحافی
				معماری	مهارت آثار کاغذی
				فضاها و اجزاء فضاهای معماری	مهارت رنگرزی سنتی
				روش های ساخت و جزییات	مهارت خوشنویسی
				عناصر معماری در کنار یا مکمل سازه اصلی بنا	مهارت نگارگری
				نقوش و تزیینات	وجوه پنهان در معماری
				روح قدسی در معماری	وجوه پیدا در معماری
				سایر	سایر

٭منظور، ثبت دانش مربوط به آن مورد است.

3. شناخت جغرافيايي

1-3 نشاني

استان (ها) : خراسان رضوی

شهرستان (ها) : سبزوار

بخش (ها) : مرکزی

دهستان (ها) : قصبه شرقی

روستا (ها) : ایزی

2-3 شكل پراكندگي

متمركز□ پراكنده □ گسترده با يك نقطه متمركز□ در حركت □ نمونه‌اي از فراواني□ ساير□

توضيح (در صورت لزوم): مراسم از گورستان عمومی روستا واقع در شرق روستا شروع می شود و با حرکت در سطح روستا در میدان روستا واقع در مرکز روستا متمرکز می شود

3-3 محدوده(هاي) رقومي (طول و عرض و ارتفاع جغرافيايي)

4-3 گستره

روستايي □ شهري □ منطقه اي □ كشوري □ فراملي□

توضيح (در صورت لزوم): نمونه این مراسم در روستای مزینان از توابع شهرستان داورزن همراه با سنگ زنی و آتش زدن خیمه ها معمول می گردد

5-3 ساختار اجتماعي

قوم	طايفه	تيره	ساير
			همه مردم روستا

توضيح (در صورت انتخاب سایر)

مراسم از گورستان عمومی روستا واقع در شرق روستا شروع می شود و با حرکت در سطح روستا در میدان روستا واقع در مرکز روستا متمرکز می شود

6-3 توضيح تكميلي موقعيت جغرافيايي (در صورت لزوم)

روستای ایزی واقع در 5 کیلومتری شرق شهر سبزوار

كاملا زنده□* در خطر □ نزديك به فراموشي □ غيرزنده □

توضيح (در صورت لزوم) چون سالخوردگان در حال رحلت هستند و نسخه های خطی از این مراسم تهیه نشده خطر تحریف وجود دارد .

4. وضعيت پايداري

5. معرفي افراد يا گروه‌ها و نقش آنها

گروه	نام	تلفن تماس	آدرس پستی و آدرس الکترونیکی
نهادهای مردمی	هیئت . دسه جات
نهادها و بخش های دولتی	صدا و سیما سبزوار		آقای نامنی ؛ محمود درقدمی؛ مصطفی کود آسیئی
استادکاران یا متولیان شخصی	سادات		آقای علی ایزی مشهور به علی امام
کارشناسان	عبداله زاده ثانی	4416287	میراث فرهگی سبزوار
راویان	شورای محترم اسلامی روستا		دفتر شورای اسلامی
سایر

توضيح (در صورت لزوم)

6. توصيف نخل گردان

1-6 تعريف

این مراسم در حقیقت استعاره از تشیع پیکر پاک 72 تن شهید دشت کربلا است و مردم این روستا عشق را کربلا می دانند و چگونه در بند خاک بماند ؟ آنکه پرواز آموخته است و راه کربلا می شناسد و چگونه از جان نگذرد ؟ آنکس که می داند جان بهای دیدار است؛ گزارش از مراسمی ست در روستای ایزی موسوم به " ده به نام " همان که ضرب المثل مولوی شد .:

سبزوار است این جهان کج مدار ما چو بوبکریم در آن خوار و زار.

روستائی که تشییع بودنش زبانزد عام و خاص است و در قرن 5ق فردی کر و کور را آوردن و گفتند این بوبکر نام است از این مقدمه خود بخوان این حدیث ولایت مدار مردم روستای ایزی :

السلام علی الحسین

و علی اولادالحسین

و علی اصحاب الحسین

از صبح عاشورا پنجاه تن از مردانی که شامل پیشکسوتان پیر غلامان و مریدان اهل بیت سلام الله علیه هستند در محل گورستان عمومی روستا واقع در شرق روستا جمع می شوند و با چاووشی وقربانی کردن و ذکر صلوات بر محمد و آل محمد {ص) با تن پوش های سیاه رنگ و اینکه با غسل و طهارت هستند کنار یگدیگر جمع می شوند این افراد به دو گروه تقسیم شده اند کسانیکه در سمت راست نخل قرار می گیرند لنگهائی که از جنس چادر شب که با تکنیک فرد بافی تهیه می شود در شانه چپ خود می بندند زیرا این شانه برای حمل نخل زیر نخل قرار می گیرد ودر قدیم حاملان نخل کمر خود را با شال محکم می بستند ،کسانیکه در سمت چپ نخل قرار می گیرند لنگها را بر شانه راست خود می بندند زیرا این شانه برای حمل نخل زیر نخل قرار می گیرد ونخلی که از جنس چوب پاک یعنی حلال است با مضامین شهدای کربلا استعاره از 72 تن شهید دشت کربلا آذین می کنند در قدیم فقط پارچه سیاه و سبز رنگ بوده لیکن امروزه پارچه های سیاه را با سوزن دوزی و نخهای طلائی رنگ در زمینه سیاه و سبز با مضمون " یا حسین شهید " السلام علیک یا ابا عبدالله " و مرثیه کلیم کاشانی تریین می کنند و عکس شهدا و پیشکسوتان و پیر غلامان را بر بدنه نخل متصل می کنند . ابتدا 15 نفر سمت راست و 15 نفر سمت چپ نیروی خود را متمرکز می کنند و یک صدا و با هم با فریاد " یا حسین " نخل را از زمین بلند می کنندابعاد این نخل 7متر در 4 متر است وشکل آن مکعب مستطیل با پوشش طاق آهنگ جناقی ست که استعاره از محراب است و بدنه مشبک است، داخل نخل پارچه های سیاه رنگ و نشان "دست" که استعاره از خون به ناحق ریخته شهدای کربلا است که قاتلین آن قصاص نشده اند گذاشته شده است و پیشانی و قفای نخل را با علمهای کوچک به طول حدودا یک متر که نشان " دست " دارد متصل کرده اند وزن نخل با قرار گیری افرادی که روی آن استقرار دارند تا سیمهای تیر برق در مسیر را جابجا کنند حدودا پانصد کیلو است . برق روستا به هنگام نخل گردانی قطع می شود و به این وسیله اقدامات ایمنی در هنگام نخل گردانی تامین می شود 15 مرد در سمت راست و 15 مرد در سمت چپ نخل قرار می گیرند و 20 مرد پشتیبان که به هنگام خسته شدن حاملان نخل جایگزین می شوند شروع حرکت نخل گردانی از گورستان عمومی است و با طی مسافت از کوی و برزن و محله های روستا به میدان روستا و اقع در مرکز روستا می رسند و مردم در طول مسیر پارچه های نذری و گل افشانی بر نخل دارند و ازهمان ابتدا فوج فوج و گروه گروه برای مشایعت از زن و مرد و خرد و کلان از شهر و روستا های دور و نزدیک و مهاجران ایزی الاصل که به شهرهای بزرگ مهاجرت کرده اند درعاشورا به روستای زادگاه خود مراجعت می کنند اینان گروهی از خیل دوستداران و عزادارانند که مانند دیگر مردم در پی نخل حرکت می کنند و با فریادهای " یا حسین شهید " ادامه راه که توسط ازدحام مردم مسدود شده باز می شود این نخل در طول مسافت 1000متری هرگز بر زمین گذاشته نمی شود بعد از اینکه نخل در میدان قرار گرفت کبوترهای زیادی توسط مردم و هیئت آزاد می شوند سپس گرداگرد نخل حلقه ای از حزن و اندوه و ماتم توسط نخل گردانان تشکیل می شود و دست چپ بر پهلوی راست قرار می گیرد و با حرکت و چرخش به سمت راست سینه زنی سه ضربی شروع می شود و تا 23 ضرب که مرحله شور است ادامه پیدا می کند در این مابین بقیه مردم هم در سینه زنی شرکت می کنند و در طول مسیر مردم با سینه زنی شور بیشتری به مراسم می دهند . سپس میدان برای شبیه خوانی آماده می شود . که دو گروه اشقیا و صلحا رو در روی یکدیگر رجز خوانی می کنند و با موسیقی و کلام و اسب تازی مراسم از شور بیشتری برخوردار می شود ازدحام جمعیت به قدری ست که در فضای تقریبا یک هکتاری میدان جا برای تماشاچیان کم است وبرای دیدن مراسم بر بام خانه ها می روند .

2-6 ابزار و اشياء وابسته.

1-علم یک متری 18 عدد با نشان دست

2-ساز دمی مانند نی و فلوت جهت ایجاد موسیقی حزن و اندوه

3-ساز کوبه ای مانند طبل شامل طبل بزرگ که نقش ایجاد ریتم و حرکت منظم است

4- ساز ضربی مانند سنج

5- شتر و اسب جهت نمایش سپاه اشقیا و صالحین

6- صوت

7- نخل

8- لنگهای دست بافت

3-6 مکان هاي وابسته.

محله میدان و گورستان تمام روستا

4-6 تاريخچه و قدمت ( در صورت وجود اطلاعات كافي و مستند )

نقل سینه به سینه حدا قل از دوره قاجاریه ست

5-6 تاثير موضـوع مطرح شـده بر مـوارد اجتماعي- اقـتصادي- فرهـنگي- جغرافـيايـي- كالبدي و .....

ذکر وقایع عاشورا به گفته امام خمینی (ره ) با زنده نگه داشتن عاشورا به کشور آسیبی نمی رسد و روایت :

کل شهر محرم

کل یوما عاشورا

کل عرض کربلا

درس آزادگی در تمام دورا ن است و نمادی از بزرگترین N G O مذهبی ایران است ، ایجاد همبستگی . یکدلی و دوستی بین مردم از دیگر جنبه های اجتماعی این مراسم است که وابسته به حکومت یا شخص خاص نیست .لذا می بینیم که محرم و صفر زمان بالیدن است تمرین خوب نگریستن است نماد شور و شعور مذهب است . حسین را منتظرانش کشتند .

6-6 ذكر نمونه‌هاي مشابه ( در صورت وجود اطلاعات كافي و مستند )

نخل گردانی روستای مزینان شهرستان داورزن همراه با سنگ زنی است

7-6 ارزش‌هاي شاخص يا منحصر به فرد

نخل گردانی با این سبک و سیاق که مسافت حدودا یک کیلومتری را بدون گذاشتن نخل بر زمین حمل کنند فقط در روستای ایزی ست ابعاد نخل و وزن و نوع آذین که غالب آن " دست " استعاره از خون بنا حق ریخته و قصاص نشده است قاتلین است در نخل این روستا مشاهده می شود . و همیاری و همکاری تمام روستا در بر پائی مراسم و اطعام عزاداران حسینی .

8-6 آسيب شناسي (عوامل تهديدكننده در برگيرنده کليت موضوع و ابزار و اشياء و مکان هاي وابسته)

مستند سازی این مراسم و مکتوب کردن تاریخ شفاهی آن از تحریف اثر جلوگیری می کند و قطعا اگر پژو هش و تحقبق پیرامون این مراسم معمول گردد به غنای علمی و فرهنگی آن کمک شایانی می کند

9-6 اقدامات حفاظتي انجام شده (فرد يا گروه‌هاي مردمي/دولتي)

..........................................................................................................................................................................................................

10-6 پيشنهادها ( دربـاره راهـكارهاي حفـاظت شامل شناسايي، مستند‌سازي، تحقيق، حفظ وضع موجود، حمايت، ترويج، ارتقاء و احياء جهت کليت موضوع و ابزار و اشياء و مکان هاي وابسته)

هرگونه جهت دهی به این حرکت خود جوش باعث جدائی مردم از اجرای مراسم می شود شایسته است در جهت حفظ وضع موجود اقدامات علمی معمول گردد. .لذا می بینیم که محرم و صفر زمان بالیدن است تمرین خوب نگریستن است نماد شور و شعور مذهب است . حسین را منتظرانش کشتند .

11-6 توضيح‌هاي ديگر ( هرگونه توضيحي خارج از موارد درج شده در اين شناسنامه كه مي‌تواند مفيد باشد )

در طی سالیان گذشته بعضی از حکومتها با مراسم مخالفت کرده اند بعضی از این مراسم در جهت اهداف سیاسی خود استفاده کرده اند واقعیت این است چگونگی حفظ اینگونه مراسم با رویکرد مردمی با حضور مسئولین در صورت تمایل یا وجود وقت ؛ مفید است و اگر نه هر روز عاشورا است هر سرزمینی کربلا است و هر ماه محرم است اما اگر ادبیات نمایشی اینگونه مراسم با ادبیات نمایشی آیینی دیگر کشور ها پیوند خورد در جهت جلوگیری از ظلم و ستم و درس آزادگی بسیار مفید است . .لذا می بینیم که محرم و صفر زمان بالیدن است تمرین خوب نگریستن است نماد شور و شعور مذهب است . حسین را منتظرانش کشتند .

7 . ديگر موضوع‌هاي ثبت شده مرتبط (در حوزه‌هاي ميراث منقول، غير منقول، طبيعي و ناملموس)

حوزه ثبتي	نام موضوع	صرفا مربوط به موارد ثبت شده است
حوزه ثبتي	نام موضوع	شماره ثبت	تاريخ ثبت
میراث غیر منقول	مسجد جامع ایزی
میراث غیر منقول	محوطه شیخ همام

8. منابع ( كتاب، مقاله‌ها و نشريه‌ها، فيلم، گزارش، پايان‌نامه، مصاحبه يا مراكزي كه در آنها مي‌توان به اطلاعاتي درباره موضوع دست يافت‌ )

شماره	نوع اطلاعات (فیلم، کتاب، مقاله،مصاحبه)	مولف	تاریخ انتشار	محل نگهداری
1	فیلم	شبکه خبر سبزوار	1388	خبر گزاری سبزوار
2	مصاحبه	شورای اسلامی روستا	1392
3	مصاحبه	آقای علی امام	1388
4	تهیه عکس مستند	سبزوار نیوز	1392	سایت سبزوار نیوز
5	مصاحبه	پیر غلامان و پیشکسوتان	1392	محمد عبداله زاده ثانی میراث فرهنگی سبزوار

9. مدارك پيوست (مدارك در قالب لوح فشرده و یک نسخه پرینت شده قابل دريافت است)

گزارش□ عكس□ فيلم□* طرح□ مستندات صوتی□ نقشه‌هاي جغرافيايي□ ساير□

10. تهيه كنندگان

1-10 تهیه کننده حقیقی

نام و نام خانوادگي

تخصص

مدرك

رشته تحصيلي

سمت

نشاني و تلفن

محمد عبداله زاده ثانی

باستان شناس و کارشناس زبان و ادبیات فارسی

کارشناس رتبه خبره

باستان شناس

و زبان و ادبیات فارسی

کارشناس

میراث فرهنگی سبزوار

2-10 تهیه کننده حقوقی

نام شركت

شماره قرارداد

نماينده شركت، نهاد دولتي يا مردمي

نشاني و تلفن

3-10 گردآوري و تنظيم

عنوان	نام و نام خانوادگي	تخصص	مدرك تحصيلي	رشته	سمت	نشاني و تلفن
كارشناس	محمد عبداله زاده ثانی	باستان شناس	لیسانس	زبان و ادبیات فارسی و باستان شناسی	باستان شناس	میراث فرهنگی سبزوار
تدوينگر	محمد عبداله زاده ثانی
عكاس	محمد عبداله زاده ثانی	باستان شناس	لیسانس	زبان و ادبیات فارسی و باستان شناسی	باستان شناس	میراث فرهنگی سبزوار
طراح
امور رايانه	محمد عبداله زاده ثانی

تاريخ تنظيم: 13/8/92

11. مكاتبه

صورتجلسه شوراي ثبت استانی □

12. نظارت و بررسي

نام و نام خانوادگي	مدرک تحصيلي	رشته تحصيلي	سمت سازماني	آدرس و تلفن

تاريخ بررسي:

نتيجه بررسي:

مورد تاييد است □ مورد تاييد نيست □

تاريخ:

شماره:

صورتجلسه شوراي ثبت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري

استان ...................

در تاريخ ............... پرونده ثبتي ميراث ناملموس................................................. توسط شوراي ثبت استاني ............................... مطرح و پس از بررسي محتويات پرونده و بحث و تبادل نظر ، ثبت آن در « فهرست آثار ملي » با اکثريت آرا و با تاييد رييس شورا به تصويب رسيد. لذا جهت طي مراحل اداري به اداره کل ثبت آثار تاريخي، فرهنگي و طبيعي ارسال مي گردد.

رديف	نام و نام خانوادگي	مدرك تحصيلي و نوع مسوليت اداري	نوع مسوليت در شورا	محل امضاء

	موافقم  مخالفم 	توضيح :

	موافقم  مخالفم 	توضيح :

	موافقم  مخالفم 	توضيح :

	موافقم  مخالفم 	توضيح :

	موافقم  مخالفم 	توضيح :

	موافقم  مخالفم 	توضيح :

	موافقم  مخالفم 	توضيح :

+ نوشته شده در یکشنبه سوم آذر ۱۳۹۲ ساعت 9:18 توسط محمد عبدالله زاده ثاني |

مراسم نخل گردان مزینان داورزن