معرفی خانه قدیمی واسعی سبزوار

1-    موقعيت طبيعي اثر:

طول جغرافیائی 43-57

عرض جغرافیائی 12-36

ارتفاع از سطح دریا 950 متر

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-موقعيت فعلي اثر:

شهرستان سبزوار – بخش مركزي – شهر سبزوار خیابان بیهق . کوچه آقای سیادتی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3- موقعيت پلاك ثبتي اثر:

پلاک اصلی –

پلاک فرعی -

 

 

 

 

 

 

 

4-تاريخچه و وجه تسميه اثر:

نمونه طاقهای ///// در بنا و اجرای چیدمان و ابعاد آجرها 20*20*4 سانتی متر همچنین نقل وقول ورثه مرحوم واسعی به نقل از آقای قندی که مالک اولیه بنا بوده این بنا در دوره قاجاریه احداث شده است . چون بنا در تملک ورثه مرحوم واسعی است لذا بنام واسعی اسم گذاری گردیده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5- سوابق پژوهشي اثر شناسايي ، بررسي، گمانه زني، حفاري:

بنا در سالهاي 81-80  شناسايي شده و هيچگونه سوابق پژوهشي ديگري ندارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6-نوع و توضيحات مالكيت اثر:

بناي ملكي بوده و متعلق به آقاي واسعي مي باشد. ( در حال حاضر در دست ورثه مرحوم واسعي مي باشد )

 

 

 

 

 

 

7- مشخصات اثر- تپه :

 

 

8- مشخصات اثر – بنا:

   ورودي آن ازداخل كوچه اي در خيابان بيهق جنب سراي آقا مي باشدكه ابتدا داخل دالان سرپوشيده اي مي شويم و سپس وارد حياطي كه در ضلع جنوبي و غربي آن بناهايي وجود دارد بناي ضلع جنوبي در دو طبقه زيرزمين و اول مي باشد كه پله هاي زيرزمين در وسط قرار گرفته و واردهشتي مي شويم كه در اضلاع كوچك اين هشتي درب ورودي به اتاقهايي در اطراف مي باشد و بالاي ورودي اين اتاقها  طاقچه هايي قرار دارد كه بار رسمي بندي كار شده و در اضلاع بزرگتر هشتي اتاقهايي با طاق كليل قرار دارد و سقف اين هشتي گنبدي شكل مي باشد كه بالاي آن رسمي بندي شده و در طبقه بالا هم براي وارد شدن به طبقه بالا از پله هايي كه در طرفين بنا تعبيه شده به طبقه بالا ارتباط دارد در وسط بنا در طبقه بالا تراس سرپوشيده اي قرار دارد كه با ستونهاي چوبي سقف آن پوشيده شده است .

 در بناي ضلع غربي كه در دوطبقه زيرزمين و اول ساخته شده براي دسترسي به طبقه بالا با 6 پله از سمت چپ وارد اتاقهاي تو در تويي مي شويم كه در طرفين بنا قرار دارد و ورودي زيرزمين در سمت راست مي باشد. فرم بنا مستطیل شکل است پلان بنا از نوع چلیپا یا صلیبی شکل است پلان آن قابل مقایسه با آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری وارد می باشد همچنین با خانه اعظیمیان قابل مقایسه است مصالح آن از خشت و گل و آجر و چوب است . طاق زیر زمین از نوع ////// است که ستاره 16 پر در مرکز آن با آجر کاری بصورت برجسته کار شده است .

 

 

 

 

9- ويژگي اثر:

اثر مکمل خلاء اسناد تاریخی فرهنگی و معماری در دوره قاجاریه است و چون داخل بافت تاریخی و مجاور مسجد جامع می باشد تقاضای ثبت اثر به جهت رعایت هارمونی در بافت می شود.

 

 

10- نوع بهره‌برداري اثر:

قبلا خانه مسكوني بوده والان خالي از سكنه مي باشد..

 

 

 

 

 

 

 

 

11-اقدامات انجام شده در مورد اثر (حريم پيشنهادي):

حريم فني: هر گونه كشت وكار وحفر چاه تا فاصله 100 متري اطراف اثر ممنوع

حريم منظري : هر گونه ساخت وساز تا فاصله 300 متري در اطراف اثر ممنوع

حريم زیست محيطي: ايجاد هر گونه كارخانه دودزا، لرزنده تا فاصله 2 كيلومتري اثر ممنوع

حداکثر ارتفاع مجاز برای مستحدثات ساختمانهای مجاور این بنا 5/4 از سطح عمومی می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12- توضيح دخل وتصرفات انجام شده ومشهود اثر:

هيچگونه دخل و تصرفي صورت نگرفته است

 

 

 

 

 

13- توضيح تعميرات گذشته در اثر:

تعميرات آنچناني در بنا صورت نگرفته و فقط حياط و قسمتهايي از بنا كف آن موزائيك شده است.

 

 

 

 

 

14- توضيحات ضروري واختصاصي اثر:

به دليل قرار گرفتن بنا در بافت قديمي شهر و موقعيت خوب آن و ساخت و سازهاي بي رويه شهر تقاضاي ثبت اثر در رديف آثار ملي ميگردد. تا بتوان از اثر در مقابل تخریب عوامل انسانی حمایت قانونی کرد.

 

 

 

 

 

 

 

 

15-شرح وضعيت موجود خطر پذيري ودلايل آسيب‌هاي وارده :

سقف قسمتهايي از بنا ريخته و در حال تخريب مي باشد و متروكه و خالي از سكنه بودن بنا و عوامل جوي از دلايل فرسوده شدن بنا مي باشد..

 

 

 

 

16- ذكر منابع و مأخذ گزارش

پژوهش میدانی

اظهارات شفاهی آقای عبدالله زاده ثانی در مورد بافت بنا و بافت موقعیت معماری در کالبد شهر

معرفی خانه قدیمی حسینی

1-    موقعيت طبيعي اثر:

     طول جغرافیای :  43-57

    عرض جغرافیای : 12 – 36

  

    ارتفاع از سطح دریا : --

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-موقعيت فعلي اثر:

شهرستان سبزوار ، بخش مركزي ، شهر سبزوار ،  خيابان بيهق ، خيابان شريعتمداري ، كوچه افتخار , پلاك 78

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3- موقعيت پلاك ثبتي اثر:

پلاک اصلی –

پلاک فرعی--

 

 

­

 

 

4-تاريخچه و وجه تسميه اثر:

با عنایت به اسلوب معماری بنا ، طاقها ی گهواره ای با شیوه اجرای ضربی همچنین طاقهای نیم بیضی و رعایت پیمون در نقشه نما انتساب بنا به اواخر دوره قاجاریه محرز است که در دوره پهلوی اول آمود آجر کار بصورت ساده و ترکیب هندسی در رخبام صورت گرفته است چون خانه متعلق به آقای حسینی است لذا به این نام گذاری گردیده است.

 

 

 

 

 

 

5- سوابق پژوهشي اثر شناسايي ، بررسي، گمانه زني، حفاري:

 1- بنا در مطالعات ارزش گذاری بافت تاریخی فرهنگی و معماری شهر سبزوار بسال 1382-1381 شناسای گردیده وارزش ثبت در فهرست آثار تاریخی باتوجه به فراگیری در بافت تاریخی برخوردار گردیده است

2-اظهارات شفاهی آقای محمد عبدالله زاده ثانی باستان شناس

 

 

 

6-نوع و توضيحات مالكيت اثر:

بنا ملک خصوصی است ومالک اولیه آن مرحوم سیادتی از علمای برجسته شهرستان سبزوار بوده که تحصیلات خود را در نجف اشرف به پایان رسانده بعدا این خانه در اختیار آقای حسینی قرار گرفته است

 

 

 

 

 

 

 

7- مشخصات اثر- تپه :

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8- مشخصات اثر – بنا:

    ورودي بنا در ضلع شرقي و شمالي قرار دارد كه در ورودي ضلع شرقي پس از عبور از يك دالان كه تقريبا با شيب زيادي هم مي باشد وارد حياط مي شويم . داخل دالان يك درگاه و راه پله اي براي رسيدن به پشت بام طبقه همكف كه قسمتي از آن اتاقهايي جهت تابستان نشيني قرار دارد استفاده مي شده است. مساحت عرصه بنا تقريبا 620 متر مي باشد. كه زيربناي آن در دو طبقه تقريبا 300 متر است. حياط بنا آجر فرش بوده و يك حوض 8ضلعي و دايره در وسط و 4 باغچه مثلث شكل در چار طرف آن تعبيه شده است. عمارت در ضلع شمالي واقع شده و داراي پيشاني برآمده در وسط بنا مي باشد رخبام آن با آجركاري بسيار زيبايي آراسته شده است . اتاقهاي طبقه بالا داراي سقف تخت با تيرهاي چوبي و در طبقه پايين سقفها گهواره اي مي باشد راه ورود به عمارت از طريق دري كه در طبقه همكف و در وسط قرار گرفته مي باشد.

سرويسهاي بهداشتي در ضلع شرقي و يك انباري هم در كنار آن قرار دارد.

پشت بام ( قسمت تابستان نشين ) كه از داخل حياط منظر زيبايي دارد عمارت كوچك با يك درگاه و دو پنجره كه داراي قوس ناري هستند , مي باشد و لبه آن رخبام زيبايي دارد ضلع جنوبي و غربي بنا در اثر مرور زمان و عوامل جوي دچارآسيبهايي شده است.

در طبقه اول 4 اتاق تودرتو جاي گرفته اند كه همه اينها از طريق يك هال كوچك نيز با هم در ارتباطند و راهرويي در گوشه شمال شرق اين طبقه به اتاق تابستانه و ايوان روي پشت بام آن منتهي مي شود . در وسط ضلع شمالي راه پله اي قرار دارد كه به طبقه همكف مي رسد.

در طبقه همكف دو اتاق بزرگ مستطيل شكل در دوطرف بنا و يك هال در وسط اين دو جاي گرفته اند كه به هم ارتباط پيدا مي كنند و در انتهاي اتاق غربي يك انباري كوچك هم وجود دارد . اين طبقه دو پنجره 4 لتي دو اتاق شرقي- غربي را و در وسطي هال وسط را به حياط ارتباط مي دهند. و در طبقه بالا نيز دو پنجره 4 لتي در طرفين و يك پنجره 3 لتي در وسط قرار گرفته است تزئينات آجري رخبام – و آجركاري جداره ديوار.

 

 

 

 

 

9- ويژگي اثر:

اثر مکمل تعیین کننده خلا اسناد تاریخی فرهنگی معماری دراواخر دوره قاجاریه و اوایل پهلویدر شنال شرقی ایران است لذا از شایستگی ثبت در فهرست آثار ملی برخوردار است . همچنین اثر در محدوده بافت تاریخی فرهنگی شهر سبزوارقرار گرفته است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10- نوع بهره‌برداري اثر:

 خانه مسكوني مي باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11-اقدامات انجام شده در مورد اثر (حريم پيشنهادي):

حريم فني: هر گونه كشت وكار وحفر چاه تا فاصله 100 متري اطراف اثر ممنوع

حريم منظري : هر گونه ساخت وساز تا فاصله 300 متري در اطراف اثر ممنوع

حريم زیست محيطي: ايجاد هر گونه كارخانه دودزا، لرزنده تا فاصله 2 كيلومتري اثر ممنوع

حداکثر ارتفاع مجاز برای مستحدثات ساختمانهای مجاور این بنا 5/4 از سطح عمومی می باشد.

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12- توضيح دخل وتصرفات انجام شده ومشهود اثر:

هيچگونه دخل و تصرفي صورت نگرفته است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13- توضيح تعميرات گذشته در اثر:

قسمتهايي از بنا با موزائيك فرش شده و قسمتهايي با سيمان سياه پوشيده شده است.

 

 

 

 

 

 

 

14- توضيحات ضروري واختصاصي اثر:

به دليل قرار گرفتن بنا در بافت تاريخي و موقعيت خوب شهري همچنین ارزان بودن خانه های قدیمی احتمال تخريب بنا و تبدیل آن به ساختمان جدید است لذا  تقاضاي ثبت اثر در رديف آثار ملي ميگردد.تا از حمایت قانونی بهرمند گردد.

.

 

 

 

 

 

15-شرح وضعيت موجود خطر پذيري ودلايل آسيب‌هاي وارده :

بنا تقريبا سالم مي باشد و قسمتهايي از بنا به دليل رطوبت فرسوده شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16- ذكر منابع و مأخذ گزارش

1- پزوهش میدانی

2-اظهارات شفاهی آقای محمد عبدالله زاده ثانی باستان شناس واحد باستان شناس میراث فرهنگی و گردشگری